รำไทย เปรียบเสมือนศิลปะการแสดงประกอบดนตรีของไทย ที่มุ่งเน้นถึงศิบปะท่วงท่า ดนตรี ไม่มีการแสดงเป็นเรื่องราว รำบางชุดเป็นการชมความงาม บางชุดตัดตอนมาจากวรรณคดี หรือบางทีก็ไม่จำเป็นที่จะต้องมีเนื้อเพลง
รำไทย เกิดขึ้นมาได้อย่างไร
รำไทย เกิดขึ้นมาจากการเลียนแบบธรรมชาติ และการแสดงออกทางอารมณ์ของมนุษย์ โดยเริ่มจากแสดงท่าทางง่ายๆ เช่น การคลาน ยืน เดิน วิ่ง เต้น กระโดด เป็นต้น ต่อมามีการปรับปรุงท่าทางให้สวยงามอ่อนช้อยขึ้น โดยได้รับอิทธิพลจากศิลปะการแสดงของชาติอื่นๆ
ซึ่งมีการพัฒนาการมาอย่างยาวนาน นับตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ หลักฐานที่เก่าแก่ที่สุดที่พบคือ รูปสลักนูนต่ำบนผนังถ้ำผีเสื้อ จังหวัดกระบี่ มีอายุราวๆ ประมาณ 3,000 ปีเศษ เป็นรูปคนกำลังเต้นรำ จึงมีเรื่องราวของการ รำไทย ขึ้นมา จนถึงยุคปัจจุบันนี้
รำไทย ที่พบเห็นในยุคต่างๆ
สมัยสุโขทัย มีบทบาทสำคัญในพิธีกรรมทางศาสนา และราชสำนัก เช่น การรำถวายพระพรแด่พระเจ้าอยู่หัว การรำบูชาพระธาตุ การรำขับไล่ศัตรู เป็นต้น
สมัยอยุธยา [1]ได้พัฒนาการมากขึ้น มีการรำใหม่ๆ เกิดขึ้นมากมาย เช่น ระบำสี่บท ระบำสี่ทิศ ระบำสามหน้า เป็นต้น การรำไทยในสมัยนี้ เริ่มมีการแบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ เช่น รำเดี่ยว รำคู่ รำหมู่ เป็นต้น
สมัยรัตนโกสินทร์ ก็ไม่หหยุดพัฒนา มีรำไทยเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เช่น ระบำไฉไลย ระบำสุโขทัย ระบำฉุยฉาย เป็นต้น การรำไทยในสมัยนี้เริ่มมีการฝึกหัดอย่างเป็นระบบ มีการจัดตั้งโรงเรียนสอนนาฏศิลป์ขึ้น
องค์ประกอบของ รำไทย 4 ประการ
- ท่ารำ เป็นองค์ประกอบพื้นฐานของการแสดงรำไทย ท่ารำต่างๆ ได้รับอิทธิพลมาจากภาพจำหลักของศิลปะในสมัยต่างๆ มาตั้งแต่ครั้งโบราณ การเคลื่อนไหวของท่ารำต้องอ่อนช้อย งดงาม สื่ออารมณ์ และเรื่องราวที่ต้องการจะถ่ายทอด
- เครื่องแต่งกาย การ รำไทย สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรม และวิถีชีวิตของไทย เครื่องแต่งกายมักมีความสวยงามวิจิตรบรรจง ตกแต่งด้วยเครื่องประดับต่างๆ
- ดนตรี [2] เรียกว่าเป็นองค์ประกอบที่สำคัญ หากไม่มีดนตรีการแสดงจะเงียบสงบ อึมครึม ไม่ครื้นเครง เลยต้องมีวงปีพาทย์ หรือวงมโหรี ในงานนั้นๆ
- ศิลปะการละคร การถ่ายทอดออกมาทางอารมณ์ และเรื่องราวที่จะต้องการสื่อผ่านการแสดง รำไทย เพราะการรำบางชุดอาจมีบทร้องประกอบ มีการแสดงท่าทางประกอบ เพื่อสื่ออารมณ์เรื่องราวที่ต้องการถ่ายทอด
รำไทย มีจุดเด่นแตกต่างกัน
- รำเดี่ยว เน้นการแสดงฝีมือของผู้รำ การรำแต่ละชุดมีท่าทางที่สวยงามอ่อนช้อย แสดงถึงอารมณ์ และความรู้สึกของผู้รำได้อย่างลึกซึ้ง เช่น รำฉุยฉาย รำพลายชุมพล เป็นต้น
- รำคู่ ประสานท่าทางของผู้รำ 2 คนเข้าด้วยกัน การ รำเมขลา – รามสูร รำหนุมานจับนางเบญจกาย แต่มีเรื่องราว หรืออารมณ์ความรู้สึกที่สอดคล้องกัน
- รำหมู่ ก็มักใช้ท่าทางของผู้รำตั้งแต่ 3 คนขึ้นไป ทำให้การรำแต่ละชุด มีความสวยงามตระการตา แสดงถึงพลังอำนาจ
- รำอาวุธ ผสมผสานการรำและใช้อาวุธเข้าด้วยกัน อย่างการรำกระบี่ รำดาบ รำหอก สื่อถึงศิลปะการต่อสู้ที่งดงามและทรงพลัง
สรุป รำไทย
รำไทย เป็นการแสดงที่งดงาม สะท้อนมุมมองของความเป็นไทยได้อย่างดี ในปัจจุบันนี้ก็เริ่มมีการรำที่หลากหลาย แต่ก็ทรงคุณค่าทางวัฒนธรรมไว้เช่นเคย นอกจากจะให้ความบันเทิงแก่ผู้ชมแล้ว ยังสามารถสืบทอดศิลปะการแสดง อันเป็นเอกลักษณ์ของชาติต่อไป
อ้างอิง
[1] wikipedia. (January 5, 2024) นาฏศิลป์ไทย Retrieved from wikipedia
[2] wikipedia. (November 26, 2023) ดนตรีไทย Retrieved from wikipedia
