ล้านนา เป็นชื่อเรียกของการรวมอาณาจักรที่ใหญ่ที่สุดในภาคเหนือตอนบนของประเทศไทยในสมัยอดีต ซึ่งคำนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในสมัยพญากือนา ซึ่งชื่อของท่านนั้นหมายถึงจำนวนร้อยล้าน และต่อมาได้มีการเรียกชื่อนี้ในแวดวงกษัตริย์และประชาชน โดยมีการแพร่กระจายในสมัยพระเจ้าติโลกราช ซึ่งเราจะขอพูดเกี่ยวกับข้อมูลในส่วนของฝั่งตะวันตกของแม่น้ำสาละวิน ซึ่งมีเมืองนายเป็นเมืองเอก [1]
โดยจะครอบคลุมทั้ง 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบนในปัจจุบัน ซึ่งได้แก่ จังหวัดเชียงใหม่, ลำปาง, ลำพูน, เชียงราย, พะเยา, น่าน, แพร่, แม่ฮ่องสอน ซึ่งมีตัวเมืองเชียงใหม่เป็นเมืองหลัก เพราะมีความโดดเด่นในด้านของวัฒนธรรม ภาษาและประเพณีที่มีความเป็นเอกลักษณ์ ซึ่งมีการสืบทอดกันมาอย่างต่อเนื่องสู่รุ่นหลาน และในปัจจุบันนี้ จังหวัดเชียงใหม่ก็ได้มีการพัฒนาและมีความเจริญอย่างก้าวกระโดด ทำให้มีนักท่องเที่ยวหลั่งไหลเดินทางมาเป็นจำนวนมาก
แนะนำข้อมูลที่น่าสนใจ เกี่ยวกับความเชื่อและศาสนาของชาว ล้านนา
ต้องขอบอกเลยว่าความเชื่อและศาสนาของชาว ล้านนา ล้วนมีแนวคิดที่สืบทอดสืบต่อกันมาจากรุ่นสู่รุ่น ซึ่งมีการผสมผสานกับความเป็นพุทธได้อย่างลงตัว เหมือนกับการเอาเรื่องความเชื่อเกี่ยวกับวิญญาณและศาสนาร่วมกันสร้างโลกทัศน์ขึ้นมาเป็นรูปแบบเฉพาะของตนเอง เช่น การที่มีความเอเกี่ยวกับการเลี้ยงวิญญาณผีปู่แสะย่าแสะ ก็ได้มีการนำเอาภาพพระบฏขึงเพื่อเป็นสัญลักษณ์ของพระพุทธเจ้าอีกด้วย [2]
ทำความรู้จักกับสิ่งที่ชาว ล้านนา นับถือและทำตามกันมาเป็นเวลานาน
- วิญญาณ หรือผี เรียกได้ว่าเป็นความเชื่อดั้งเดิมของชาว ล้านนา ที่มีการเอื่อยถึงว่าเป็นดวงวิญญาณศักดิ์สิทธิ์ หรือเทวดาอารักษ์ที่คอยดูแล และคุ้มครองคนในครอบครัว หรือสถานที่ให้ปลอดภัยจากสิ่งชั่วร้าย เช่น ผีเสื้อเมืองหรืออารักษ์เมือง ที่มีความเชื่อว่าจะคอยดูแลเมือง
- ผีปู่ย่าหรือผีบรรพบุรุษ มีความเชื่อในการเคารพยำเกรง หรือความกตัญญูต่อผีปู่ย่า ซึ่งชาวพื้นเมืองของภาคเหนือ จะจัดเป็นพิธีฟ้อนผีขึ้นเป็นประจำทุกปีในช่วงเดือนมีนาคม – มิถุนายน ส่วนใหญ่จะเชื่อในเรื่องของการป่วยที่ทางการแพทย์รักษาไม่หาย ก็จะขอให้ผีปู่ย่าช่วยรักษาด้วยการเป่ามนต์คาถา
- ขวัญ ซึ่งในความเชื่อของชาว ล้านนา หมายถึงศูนย์กลางหรือสิ่งสำคัญที่แสดงให้เห็นถึงการมีตัวตน เชื่อว่าขวัญของคนเรานั้นจะอยู่ตรงกลางกระหม่อม เป็นสิ่งที่สำคัญและอยู่คู่กับจิตและกาย โดยปกติทั่วไปคนเราจะมีขวัญอยู่ 32 ขวัญ ถึงจะมีสติและสุขภาพที่ดี แต่ถ้าหากใครทำขวัญหล่นหรือตกหาย ที่อาจเกิดจากอุบัติเหตุ หรือมีความตกใจ ก็อาจจะมีการเจ็บป่วยได้ง่าย
- พุทธศาสนา เป็นอีกหนึ่งสิ่งที่คนเมืองหรือคน ล้านนา นั้นมีความศรัทธาเป็นอย่างมาก และไม่มีวันจางหายไป ตั้งแต่ที่พระสุมณะเถระนำพุทธศาสนาเถรวาทมายังดินแดนล้านนาในช่วงพุทธศตวรรษที่ 19 ซึ่งเหมือนเป็นการรวมจิตวิญญาณของความเป็นชาวพุทธเข้าไว้ด้วยกัน และก่อให้เกิดการสร้างสรรค์งานศิลปะ โดยการวาดฝาผนัง และแฝงไปด้วยปริศนาธรรม
- วัด ถือได้ว่าเป็นโบราณสถานที่ใช้ในการประกอบพิธีกรรมต่างๆ โดยมีเจดีย์เป็นจุดศูนย์กลาง รวมไปถึงการตั้งซุ้มประตูโขงที่เป็นทางเข้าด้านหน้าของวัดอีกด้วย นอกจากวัดจะมีคุณค่าทางด้านศิลปะแล้ว ยังเป็นจุดรวมจิตใจของชาวบ้านมาตั้งแต่อดีต
สรุปสิ่งที่พบเจอ หากมาเที่ยวเชียงใหม่ หรือเมือง ล้านนา
สิ่งสำคัญของความเชื่อที่สืบทอดกันมาตั้งแต่อดีตของชาว ล้านนา ก็คือในส่วนของความสำคัญในประเพณีต่างๆ ซึ่งทั้งหมดนั้นล้วนมีความเกี่ยวข้องกับความเชื่อและศาสนาทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นการทำบุญขึ้นบ้านใหม่ การบวช ซึ่งก็ได้มีการนำหลักความเชื่อทางศาสนาเข้ามาสอดแทรกในการจัดพิธี เพราะความเชื่อเหล่านี้ จึงทำให้เป็นเสน่ห์ของภาคเหนือ และทำให้ประชากรทั้งไทยและต่างประเทศ นิยมใช้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวพักผ่อนกันมากที่สุด
อ้างอิง
[1] วิกิพีเดีย. (January 6, 2024). อาณาจักรล้านนา. Retrieved from th.wikipedia
[2] ACCL. (December 3, 2019). ศาสนาและความเชื่อของชาวล้านนา. Retrieved from accl.cmu
